ชนิดและคุณสมบัติของมอเตอร์กันระเบิด

ชนิดและคุณสมบัติของมอเตอร์กันระเบิด

ชนิดของมอเตอร์กันระเบิด ขึ้นอยู่กับการออกแบบซึ่งจะมีความแตกต่างกันตามมาตรฐานดังต่อไปนี้

1). มอเตอร์กันระเบิด Ex “n” ชนิดไม่เกิดประกายไฟ (Non Sparking) หมายความว่า ในขณะทำงานปกติจะต้องไม่มีการจุดประกายไฟ อนุญาติให้ใช้มอเตอร์ชนิดนี้ เฉพาะในพิ้นที่ Zone 2 เท่านั้นซึ่งอาจเกิดความเสี่ยงนานๆครั้ง และเป็นระยะเวลาสั้นๆ

2). มอเตอร์กันระเบิด Ex”e” ชนิดการเพิ่มความปลอดภัย (Increase-Safety) หมายความว่า ตัวมอเตอร์ต้องไม่ก่อให้เกิดอาร์คหรือสปาร์ค ในสภาวะการทำงานปกติ และจะมีอุณหภูมิพื้นผิวของอุปกรณ์ไม่เกินเกณฑ์ที่ถูกกำหนดไว้ ตามมาตรฐาน IEC มีการออกแบบโรเตอร์และสเตเตอร์ให้มีอุณหภูมิเพิ่มขณะทำงานต่ำ โดยจะใช้ร่วมกับชุดป้องกันมอเตอร์ หากมีความผิดปกติ และมีอุณหภูมิสูงขึ้นจะก่อให้เกิดการระเบิด ตัวมอเตอร์จะต้องหยุดการทำงานของมอเตอร์ภายในระยะเวลาที่กำหนด สามารถใช้มอเตอร์ชนิดนี้ได้ทั้ง Zone 1 และ Zone 2

3) มอเตอร์กันระเบิด Ex “d” (Frame Proof, Explosion Proof Motor) ส่วนประกอบทั้งหมดของมอเตอร์ไฟฟ้าที่สามารถเป็นต้นกำเนิดประกายไฟ จะต้องมีการป้องกันไม่ให้ระเบิดออกมา โครงผิวต้องปิดมิดชิดทั้งหมด โครงสร้างของมอเตอร์ จะต้องมีความหนาเป็นพิเศษ เพื่อให้ทนต่อการติดไฟ หรือระเบิดจากภายใน โดยไม่มีการแตกร้าวหรือบวมได้

ระดับชั้นของอุณหภูมิ

เราสามารถแบ่งกลุ่มของสารไวไฟ ตามระดับของจุดวาบไฟเพื่อให้สอดคล้องกับอุณหภูมิการจุดระเบิด โดยสามารถแบ่งประเภทของอุณหภูมิได้เป็น 6 ระดับตั้งแต่ T1 ถึง T6 ตามอุณหภูมิของการจุดระเบิด ดังตาราง

Temperature class of electrical equipment	Maximum surface temperature of electrical equipment	Ignition temperature of gas or vapor
T1	≤ 450°C	> 450 °C
T2	≤ 300 °C	> 300 °C
T3	≤ 200 °C	> 200 °C
T4	≤ 135 °C	> 135 °C
T5	≤ 100 °C	> 100 °C
T6	≤ 85 °C	> 85 °C

ดังนั้นมอเตอร์กันระเบิดที่จะนำไปใช้ในพื้นที่อันตราย จะต้องเลือกประเภทของอุณหภูมิสูงสุดต้องไม่เกินจุดวาบไฟ

สำหรับอุปกรณ์ไฟฟ้าแบบ Frame Proof จะมีการระบุขนาดช่องว่างที่เปลวไฟที่สามารถเล็ดลอดออกมาได้ ต้องถูกจำกัด ตามลักษณะของสารไวไฟ ดังตาราง

การแบ่งระดับชนิดของมอเตอร์กันระเบิด ตามลักษณะกลุ่มของสารไวไฟและค่าช่องว่างตามมาตรฐาน IEC

Explosion Group	Maximum experimental safe gap (MESG)
IIA	0.9 mm < MESG
IIB	0.5 mm ≤ MESG < 0.9 mm
IIC	MESG < 0.5 mm

ตารางแสดงข้อมูลและคุณลักษณะทั่วไปของของเหลว, แก๊ส หรือไอระเหยที่ติดไฟได้

ชนิดของมอเตอร์กันระเบิดที่ได้ระบุไว้ในตารางก่อนหน้า สามารถใช้งานในพื้นที่ ที่มีแก๊สกลุ่มเดียวกันหรือในพื้นที่ที่มีความอันตรายน้อยกว่า ดังตาราง

กลุ่มของแก๊ส	ชนิดของมอเตอร์ที่สามารถใช้ได้
IIA	IIA, IIB, IIC
IIB	IIB, IIC
IIC	IIC

จะเห็นได้ว่าการเลือกมอเตอร์กันระเบิดเพื่อนำมาใช้ในพื้นที่อันตรายนั้นจะต้องพิจารณาถึง Zone การใช้งาน, ระดับชั้นของอุณหภูมิ, ประเภทของแก๊ส ของเหลวหรือฝุ่นผงที่ทำให้เกิดการระเบิด เพื่อที่จะได้เลือกมอเตอร์กันระเบิดมาใช้งานได้อย่างเหมาะสมและปลอดภัย